Badania wykopaliskowe w Libkovicach (Czechy) prowadzone przez zespół Katedry Antropologii UPWr we współpracy z partnerami czeskimi koncentrują się na średniowiecznym i nowożytnym cmentarzu przy kościele św. Mikołaja.
Od 2019 roku archeolodzy i antropolodzy odsłonili kilkaset pochówków datowanych od XIII do XIX wieku, dokumentując zarówno układ przestrzenny nekropolii, jak i codzienne praktyki funeralne mieszkańców dawnej wsi Libkovice. Wyniki badań pozwalają odtworzyć historię życia i śmierci społeczności wiejskiej w Europie Środkowej, a także zweryfikować hipotezy dotyczące zdrowia, pokrewieństwa i dzieciństwa w przeszłości.
Badania w Libkovicach mają charakter międzynarodowy i interdyscyplinarny – obok archeologów uczestniczą w nich specjaliści z zakresu antropologii biologicznej, genetyki, historii i konserwacji. W projekcie łączone są klasyczne metody wykopaliskowe z analizami laboratoryjnymi, w tym badaniami DNA i izotopowymi. Jednocześnie prowadzone prace naukowe były również źródłem doświadczenia dla kolejnych roczników studenckich, dzięki czemu poprzez praktyki, studenci biologii człowieka mogli uzyskać jakże cenne doświadczenie terenowe.
Wyniki prezentowane są na konferencjach międzynarodowych oraz w publikacjach naukowych i popularnonaukowych, a także podczas wydarzeń popularyzujących naukę. Dzięki temu Libkovice stały się ważnym punktem odniesienia dla badań nad przemianami społeczności wiejskich Europy Środkowej od średniowiecza po czasy nowożytne.
Publikacje naukowe
- 2023: The diet of the human groups buried in a late- and post-Medieval rural parish cemetery in Libkovice (Czech Republic) – Aleksandra Karykowska, Paweł Konczewski, Barbara Kwiatkowska, Joanna Witan, Aleksandra Lisowska-Gaczorek, Krzysztof Szostek – Anthropological Review 86(4):25–43, doi: https://doi.org/10.18778/1898-6773.86.4.03
- 2021: Differential diagnosis of a calcified cyst found in an 18th century female burial site at St. Nicholas Church cemetery (Libkovice, Czechia) – Barbara Kwiatkowska, Agata Bisiecka, Łukasz Pawelec, Agnieszka Witek, Joanna Witan, Dariusz Nowakowski, Paweł Konczewski, Radosław Biel, Katarzyna Król, Katarzyna Martewicz, Petr Lissek, Pavel Vařeka, Anna Lipowicz – PLoS ONE 16(7):e0254173, doi: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0254173
Wystąpienia konferencyjne
- Sierpień 2022: 23rd Paleopathology Association Meeting (Uniwersytet Wileński, Wilno) – Differential diagnosis of a calcified cyst found in an 18th century female burial site at St. Nicholas Church cemetery (Libkovice, Czechia) – Barbara Kwiatkowska, Agata Bisiecka, Łukasz Pawelec, Agnieszka Witek, Joanna Witan, Dariusz Nowakowski, Paweł Konczewski, Radosław Biel, Katarzyna Król, Katarzyna Martewicz, Petr Lissek, Pavel Vařeka, Anna Lipowicz, url: https://www.ppa2022.mf.vu.lt/images/PPA_Final_Programme_2022-08-28.pdf
- V 2024: Funeralia Gnieźnieńskie: Spotkanie 24 (Gniezno) – Czy w grobach zbiorowych z cmentarza parafialnego w Libkovicach (Czechy, XIII-XIX w.) chowano krewnych? – Paweł Konczewski, Joanna Bonczarowska, Barbara Kwiatkowska, Katarzyna Biernacka, Katarzyna Graja, Radosław Biel, Joanna Witan, Kamila Kuraszkiewicz, Dawid Grabka, Petr Lissek – s. 9–10. url: https://ptantropologiczne.pl/wp-content/uploads/2024/03/Abstrakty.pdf
- XI 2024: III Międzynarodowa Studencka Konferencja Antropologiczno‑Archeologiczna “Connected by People” (Wrocław) – Children from Libkovice (Czech Republic). Aspects of life and death in the Central European countryside in the 13th–19th centuries – Paweł Konczewski, url: https://cbp.zcu.cz/wp-content/uploads/2024/11/Program-CBP.pdf
- XI 2024: III Międzynarodowa Studencka Konferencja Antropologiczno‑Archeologiczna “Connected by People” (Wrocław) – Prayers enchanted in metal. Devotional items from the cemetery at the Church of St. Nicholas in Libkovice (Czech Republic, 13th–19th centuries) – Justyna Smolnicka, url: https://cbp.zcu.cz/wp-content/uploads/2024/11/Program-CBP.pdf
- IX 2024: XXIII Śląskie Sympozjum Archeologiczne (Sobótka) – Dzieci pochowane na cmentarzu parafialnym w Libkovicach (Czechy, XIII-XIX w.). Niektóre aspekty życia i śmierci w środkowo-europejskiej wsi – Paweł Konczewski, Barbara Kwiatkowska, Joanna Bonczarowska [i in.] – w: Księga abstraktów, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 263–266, url: https://silarchconference.uwr.edu.pl/program-konferencji/
Wystąpienia popularnonaukowe (webinary, podcasty, wideorelacje)
- Wrzesień 2024: Podcast Ponte Reports – Výzkum v Libkovicích doložil sedm tisíc let nepřetržitého osídlení – Petr Lissek; url: https://podcasty.seznam.cz/podcast/ponte-reports/petr-lissek-archeolog-vyzkum-v-libkovicich-dolozil-sedm-tisic-let-nepretrziteho-osidleni-383129
- XI 2019: Záchranný archeologický výzkum – Libkovice 2019 – Historie v terénu, YouTube, 15.11.2019, 6374 wyświetlenia. Dokumentacja ratowniczych badań antropologiczno-archeologicznych w Libkovicach, realizowanych w związku z zagrożeniem ze strony górnictwa odkrywkowego. url: https://www.youtube.com/watch?v=XiRRC-KNteM
- XII 2021: Archeologické výzkumy Libkovice 2021 – 2. část – Středověký hřbitov u kostela sv. Mikuláše – Historie v terénu, YouTube, 04.12.2021, 8293 wyświetlenia. Reportaż z badań zespołu Pawła Konczewskiego (UPWr) i współpracowników, dotyczących średniowiecznego cmentarza przy kościele św. Michała i Mikołaja w Libkovicach. url: https://www.youtube.com/watch?v=s-WsCgXfCds
Media o badaniach
- 2023: Magazyn Archeologia Żywa – Na ratunek 3000 szkieletów. Unikatowe stanowisko w Libkovicach – R. Biel, url: https://archeologia.com.pl/na-ratunek-3000-szkieletow-az-i-unikatowe-stanowisko-w-libkovicach/
- 2021: Portal gov.pl – Wrocławscy antropolodzy badają średniowieczną wieś w Czechach – Roman Skiba, url: https://www.gov.pl/web/nauka/wroclawscy-antropolodzy-badaja-sredniowieczna-wies-w-czechach
- 2021: Portal KopalniaWiedzy – Antropolodzy badają zanikłą wieś w Czechach. Za kilka lat zniszczy ją kopalnia węgla brunatnego – A. Błońska, url: https://kopalniawiedzy.pl/wykopaliska-Libkovice-Czechy-zanikla-wies,34160
- 2021: Portal Onet – “Miejsce unikatowe”. Zanikła wieś zostanie zniszczona przez kopalnię – A. Błońska, url: https://www.onet.pl/informacje/kopalniawiedzypl/miejsce-unikatowe-zanikla-wies-zostanie-zniszczona-przez-kopalnie/y3rjgry,30bc1058
- 2021: Portal Zwiadowca Historii – Antropolodzy z Polski badają wieś w Czechach która za kilka lat zniknie przez kopalnię! – B. Stój, url: https://www.zwiadowcahistorii.pl/antropolodzy-z-polski-badaja-wies-w-czechach-ktora-za-kilka-lat-zniknie-przez-kopalnie/
- 2021: Magazyn Archeologia Żywa – Libkovice. 800-letnia wieś, którą wkrótce pochłonie kopalnia węgla brunatnego – R. Biel, url: https://archeologia.com.pl/wies-majaca-800-lat-wkrotce-zniknie-przez-kopalnie-wegla-brunatnego/
- 2021: Nauka w Polsce – Wrocławscy antropolodzy badają średniowieczną wieś w Czechach – artykuł opisujący odkrycie przeszło 200 grobów w Libkovicach, badania prowadzone od 2019 przez UPWr i partnerów czeskich; dr Paweł Konczewski jako główny badacz UPWr. url: https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news,89078,wroclawscy-antropolodzy-badaja-sredniowieczna-wies-w-czechach.html
- 2021: Portal Zielona Interia – Kopalnia odkrywkowa pochłania średniowieczną wieś. Naukowcy starają się ocalić jej tajemnice – redakcja, url: https://zielona.interia.pl/wiadomosci/news-kopalnia-odkrywkowa-pochlania-sredniowieczna-wies-naukowcy-s,nId,5437596
- 2019: Gazeta Wyborcza Wrocław – Wymarła wieś badana przez archeologów. Wrocławscy naukowcy badają Libkovice – redakcja, url: https://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/7,35771,25114203,wymarla-wies-badana-przez-archeologow-wroclawscy-naukowcy-badaja.html
- 2021: Gazeta Wyborcza Wrocław – Naukowcy badają wymarłą wieś, którą za kilka lat zniszczy kopalnia – redakcja, url: https://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/7,35771,27500152,naukowcy-badaja-wymarla-wies-ktora-za-kilka-lat-zniszczy-kopalnia.html
- 2021: Portal Science in Poland (PAP) – Czech Republic: Polish archaeologists examined nearly 100 graves in Libkovice – redakcja, url: https://scienceinpoland.pl/en/news/news%2C78343%2Cczech-republic-polish-archaeologists-examined-nearly-100-graves-libkovice.html
- 2021: Portal Histmag.org – Wrocławscy antropolodzy badają średniowieczną wieś w Czechach – redakcja, url: https://histmag.org/Wroclawscy-antropolodzy-badaja-sredniowieczna-wies-w-Czechach-22792
- 2019: Nauka w Polsce – Czechy/ Polscy archeolodzy przebadali blisko 100 grobów w Libkovicach – artykuł opisujący fragment badań: ok. 90 grobów, wykrycie przypadków Perthesa, działania zespołu z UPWr (Konczewski, Kwiatkowska, Szczurowski). url: https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news,78314,czechy-polscy-archeolodzy-przebadali-blisko-100-grobow-w-libkovicach.html
- 2019: Česká televize, Události – Archeologové zkoumají zbouranou vesnici (reportaż o badaniach ratowniczych w Libkovicach, pow. Most, Czechy), emisja 27.07.2019, czas startu reportażu ok. 45 min. url: https://www.ceskatelevize.cz/porady/1097181328-udalosti/219411000100727/cast/721178/